1. Định nghĩa
Viêm xoang (sinusitis) là tình trạng viêm hoặc nhiễm trùng các xoang (các khoang không khí bên trong xương mặt). Khi các xoang bị viêm, niêm mạc bên trong chúng trở nên sưng và tắc nghẽn, làm giảm khả năng thoát dịch và không khí. Viêm xoang có thể cấp tính (ngắn hạn) hoặc mãn tính (dài hạn).
2. Nguyên nhân
-
Nhiễm trùng
- Vi khuẩn: Viêm xoang thường do nhiễm trùng vi khuẩn, đặc biệt là khi viêm xoang do cảm cúm hoặc cảm lạnh không được điều trị.
- Virus: Nhiễm virus như cúm cũng có thể dẫn đến viêm xoang.
-
Dị ứng
- Dị ứng: Phản ứng dị ứng với phấn hoa, bụi, lông động vật hoặc nấm mốc có thể làm sưng niêm mạc xoang và gây tắc nghẽn.
-
Vấn đề cấu trúc
- Lệch vách ngăn mũi: Vách ngăn mũi lệch có thể làm tắc nghẽn các xoang và dẫn đến viêm.
- Polyp mũi: Polyp là các khối u lành tính có thể cản trở lối ra của xoang.
-
Tác nhân môi trường
- Ô nhiễm không khí: Khói, bụi và các chất ô nhiễm khác có thể gây kích thích niêm mạc mũi và xoang.
-
Sức đề kháng yếu
- Sức khỏe kém: Hệ miễn dịch yếu hoặc các bệnh mãn tính như tiểu đường có thể làm tăng nguy cơ viêm xoang.
3. Đối tượng bệnh lý
-
Người có tiền sử dị ứng
- Dị ứng: Những người có dị ứng mũi có nguy cơ cao hơn mắc viêm xoang.
-
Người có bệnh lý mũi và họng
- Bệnh lý mũi: Những người có các vấn đề về cấu trúc mũi như lệch vách ngăn hoặc polyp mũi có nguy cơ cao hơn.
-
Người sống trong môi trường ô nhiễm
- Ô nhiễm: Những người sống trong môi trường ô nhiễm hoặc có tiếp xúc với chất kích thích có thể dễ bị viêm xoang.
-
Người có hệ miễn dịch yếu
- Sức đề kháng yếu: Những người có hệ miễn dịch kém hoặc các bệnh lý mãn tính có nguy cơ cao hơn mắc viêm xoang.
4. Triệu chứng
-
Đau và áp lực xoang
- Đau mặt: Cảm giác đau hoặc áp lực ở các khu vực quanh mắt, má, hoặc trán.
-
Chảy dịch mũi
- Dịch mũi: Dịch mũi có thể trong hoặc màu xanh/vàng, có thể kèm theo mùi hôi.
-
Ngạt mũi
- Ngạt mũi: Cảm giác nghẹt mũi và khó thở qua mũi.
-
Ho
- Ho: Ho có thể là kết quả của dịch mũi chảy xuống họng.
-
Sốt
- Sốt: Có thể có sốt nhẹ, đặc biệt là trong trường hợp viêm xoang cấp tính.
-
Mệt mỏi
- Mệt mỏi: Cảm giác mệt mỏi và suy giảm năng lượng.
-
Đau đầu
- Đau đầu: Đau đầu có thể liên quan đến áp lực trong xoang.
-
Khó ngửi
- Rối loạn khứu giác: Có thể mất hoặc giảm khả năng ngửi.
5. Biến chứng
-
Viêm xoang mãn tính
- Viêm mãn tính: Viêm xoang cấp tính có thể trở thành mãn tính, kéo dài hơn 12 tuần.
-
Nhiễm trùng lan rộng
- Nhiễm trùng: Viêm xoang có thể dẫn đến nhiễm trùng lan rộng đến các khu vực khác như mắt hoặc não.
-
Rối loạn thị lực
- Viêm mô mắt: Nhiễm trùng có thể lan đến các cấu trúc quanh mắt gây đau mắt, sưng hoặc ảnh hưởng đến thị lực.
-
Polyp mũi
- Polyp: Sự phát triển của polyp mũi có thể làm tăng nguy cơ tắc nghẽn và gây ra các triệu chứng khó chịu.
6. Chuẩn đoán
-
Khám lâm sàng
- Khám sức khỏe: Bác sĩ sẽ kiểm tra các triệu chứng và thực hiện khám mũi, họng, và mặt để xác định tình trạng viêm xoang.
-
Chẩn đoán hình ảnh
- Chụp X-quang: Để kiểm tra sự hiện diện của dịch hoặc tổn thương trong các xoang.
- CT scan: Cung cấp hình ảnh chi tiết về các xoang và tình trạng viêm.
-
Nội soi mũi
- Nội soi: Sử dụng ống nội soi để kiểm tra bên trong xoang mũi và phát hiện các vấn đề cấu trúc.
-
Xét nghiệm dịch mũi
- Xét nghiệm: Xét nghiệm dịch mũi để xác định loại vi khuẩn hoặc virus gây nhiễm trùng.
7. Điều trị
-
Điều trị bảo tồn
- Thuốc giảm đau: Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn để giảm đau và áp lực xoang.
- Rửa mũi: Sử dụng dung dịch nước muối sinh lý để rửa mũi và giảm tắc nghẽn.
-
Thuốc
- Kháng sinh: Được chỉ định nếu viêm xoang do nhiễm trùng vi khuẩn.
- Thuốc chống dị ứng: Để giảm triệu chứng nếu viêm xoang do dị ứng.
- Thuốc corticosteroid: Sử dụng xịt mũi để giảm viêm và tắc nghẽn trong trường hợp viêm xoang mãn tính.
-
Điều trị xâm lấn
- Phẫu thuật: Trong trường hợp viêm xoang mãn tính hoặc có polyp, có thể cần phẫu thuật để loại bỏ mô bị tắc hoặc mở rộng lối thoát xoang.
-
Liệu pháp bổ sung
- Sử dụng máy tạo độ ẩm: Để giữ cho không khí ẩm, giúp giảm khô và kích thích niêm mạc mũi.
8. Phòng tránh
- Tránh tiếp xúc với chất gây dị ứng: Nếu có dị ứng, cố gắng giảm tiếp xúc với các chất gây dị ứng.
- Duy trì vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên và tránh tiếp xúc gần với người bị cảm cúm hoặc nhiễm trùng.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm: Để giữ cho không khí trong nhà ẩm và tránh khô mũi.
- Khám sức khỏe định kỳ: Thực hiện các kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và điều trị các vấn đề về xoang.