1. Định nghĩa
Ngứa Da
Ngứa da, còn được gọi là pruritus, là cảm giác kích thích da khiến bạn cảm thấy muốn gãi. Ngứa có thể xảy ra ở một vùng cụ thể hoặc toàn bộ cơ thể và có thể kèm theo các triệu chứng khác như đỏ da, phát ban, hoặc sưng.
Ngứa da là cảm giác khó chịu trên da làm bạn cảm thấy cần phải gãi hoặc cọ xát để giảm bớt sự khó chịu. Ngứa có thể là triệu chứng của một tình trạng da hoặc vấn đề sức khỏe khác.
2. Nguyên nhân
-
Tình trạng da
- Eczema (viêm da cơ địa): Một bệnh da mãn tính gây ngứa, đỏ, và khô da.
- Viêm da tiếp xúc: Kích ứng da do tiếp xúc với chất gây dị ứng hoặc kích thích.
- Mề đay (urticaria): Nổi mẩn đỏ và ngứa do phản ứng dị ứng hoặc kích ứng.
-
Nhiễm trùng
- Nấm da: Nhiễm nấm như nấm bì có thể gây ngứa và phát ban.
- Ký sinh trùng: Nhiễm ký sinh trùng như chấy hoặc rận có thể gây ngứa.
-
Bệnh lý hệ thống
- Bệnh gan: Bệnh gan như xơ gan hoặc viêm gan có thể gây ngứa do tích tụ độc tố trong cơ thể.
- Bệnh thận: Suy thận có thể làm tăng mức độ chất thải trong máu, gây ngứa.
- Bệnh lý tuyến giáp: Rối loạn tuyến giáp có thể gây ra cảm giác ngứa và khô da.
-
Tác dụng phụ của thuốc
- Thuốc: Một số thuốc, như thuốc kháng sinh hoặc thuốc điều trị huyết áp, có thể gây ngứa như tác dụng phụ.
-
Yếu tố môi trường
- Khô da: Da khô do thời tiết lạnh hoặc không khí khô có thể gây ngứa.
- Tiếp xúc với hóa chất: Sử dụng sản phẩm chăm sóc da hoặc chất tẩy rửa có thể gây kích ứng da.
-
Dị ứng
- Dị ứng thực phẩm: Phản ứng dị ứng với thực phẩm có thể gây ngứa da.
- Dị ứng với thuốc: Phản ứng dị ứng với thuốc có thể gây mẩn ngứa.
3. Đối tượng bệnh lý
-
Người có bệnh da mãn tính
- Eczema, viêm da tiếp xúc: Những người mắc bệnh da mãn tính có nguy cơ cao bị ngứa.
-
Người mắc bệnh lý hệ thống
- Bệnh gan hoặc thận: Người có bệnh lý gan hoặc thận có thể gặp phải tình trạng ngứa.
-
Người sống trong môi trường khô hoặc ô nhiễm
- Môi trường khô: Người sống ở vùng khí hậu khô có nguy cơ cao bị khô da và ngứa.
-
Người bị dị ứng
- Dị ứng thực phẩm hoặc thuốc: Có nguy cơ cao hơn nếu có tiền sử dị ứng.
4. Triệu chứng
- Ngứa: Cảm giác ngứa có thể khu trú ở một vùng hoặc toàn bộ cơ thể.
- Đỏ da: Da có thể trở nên đỏ hoặc sưng lên.
- Phát ban: Có thể có mẩn đỏ hoặc nốt mụn.
- Khô da: Da có thể bị khô và bong tróc.
5. Biến chứng
- Nhiễm trùng thứ cấp: Cào gãi liên tục có thể làm tổn thương da và dẫn đến nhiễm trùng.
- Rối loạn giấc ngủ: Ngứa có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ.
- Tăng cường triệu chứng của bệnh lý nền: Ngứa có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh lý nền.
6. Chuẩn đoán
-
Khám lâm sàng
- Khám sức khỏe: Bác sĩ sẽ hỏi về triệu chứng, lịch sử bệnh lý và yếu tố môi trường để xác định nguyên nhân.
-
Xét nghiệm da
- Xét nghiệm da: Như sinh thiết da hoặc xét nghiệm vi khuẩn/nấm nếu cần.
-
Xét nghiệm máu
- Xét nghiệm tổng quát: Để kiểm tra các vấn đề sức khỏe nền như bệnh gan hoặc thận.
-
Khảo sát dị ứng
- Thử nghiệm dị ứng: Để xác định các tác nhân gây dị ứng nếu nghi ngờ.
7. Điều trị
-
Thuốc
- Kháng histamine: Như cetirizine hoặc loratadine để giảm ngứa do dị ứng.
- Kem chống ngứa: Như kem chứa hydrocortisone để giảm viêm và ngứa.
- Thuốc kháng nấm hoặc kháng sinh: Nếu ngứa do nhiễm nấm hoặc vi khuẩn.
-
Thay đổi lối sống
- Giữ da ẩm: Sử dụng kem dưỡng ẩm để giảm khô da.
- Tránh các yếu tố kích thích: Như hóa chất, sản phẩm chăm sóc da có mùi mạnh, hoặc quần áo có thể gây kích ứng.
-
Phương pháp tự nhiên
- Tắm nước ấm với yến mạch: Có thể giúp làm dịu da và giảm ngứa.
- Chườm lạnh: Đặt đá lạnh hoặc khăn ướt lên khu vực bị ngứa để giảm cảm giác ngứa.
-
Điều trị nguyên nhân cơ bản
- Quản lý bệnh lý nền: Điều trị các vấn đề sức khỏe như bệnh gan, thận hoặc tiểu đường nếu có.
8. Phòng tránh
- Duy trì chăm sóc da đúng cách: Sử dụng sản phẩm chăm sóc da không gây kích ứng và giữ cho da ẩm.
- Tránh các yếu tố kích thích: Như hóa chất độc hại hoặc sản phẩm có mùi mạnh.
- Kiểm soát bệnh lý nền: Đảm bảo rằng các bệnh lý cơ bản được kiểm soát tốt.
Nếu triệu chứng ngứa da kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.