1. Định nghĩa
U xơ tuyến tiền liệt (benign prostatic hyperplasia - BPH) là một tình trạng phổ biến ở nam giới tuổi trung niên và cao tuổi, trong đó tuyến tiền liệt (prostate) mở rộng một cách không bình thường. U xơ tuyến tiền liệt không phải là ung thư mà là sự phì đại lành tính của tuyến tiền liệt, nhưng có thể gây ra nhiều vấn đề liên quan đến đường tiết niệu.
2. Nguyên nhân
-
Lão hóa tự nhiên
- Tuổi tác: U xơ tuyến tiền liệt chủ yếu ảnh hưởng đến nam giới trên 50 tuổi. Sự gia tăng kích thước tuyến tiền liệt thường xảy ra theo tuổi tác.
-
Thay đổi hormone
- Hormone: Sự thay đổi nồng độ hormone như testosterone và dihydrotestosterone (DHT) có thể góp phần vào sự phát triển của u xơ tuyến tiền liệt.
-
Yếu tố di truyền
- Di truyền: Có thể có yếu tố di truyền làm tăng nguy cơ bị u xơ tuyến tiền liệt, đặc biệt là nếu có người thân trong gia đình mắc bệnh này.
-
Lối sống và sức khỏe
- Lối sống: Một số nghiên cứu cho thấy lối sống không lành mạnh và chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của u xơ tuyến tiền liệt.
3. Đối tượng bệnh lý
-
Nam giới trên 50 tuổi
- Tuổi tác: U xơ tuyến tiền liệt phổ biến hơn ở nam giới lớn tuổi.
-
Nam giới có tiền sử gia đình
- Di truyền: Những người có thành viên trong gia đình mắc u xơ tuyến tiền liệt có nguy cơ cao hơn.
-
Nam giới thừa cân hoặc béo phì
- Trọng lượng cơ thể: Béo phì có thể làm gia tăng nguy cơ mắc u xơ tuyến tiền liệt.
-
Nam giới có lối sống không lành mạnh
- Lối sống: Các thói quen như ăn uống không lành mạnh hoặc thiếu vận động có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của u xơ tuyến tiền liệt.
4. Triệu chứng
-
Rối loạn tiểu tiện
- Tiểu thường xuyên: Cần đi tiểu nhiều lần trong ngày, đặc biệt là vào ban đêm.
- Tiểu gấp: Cảm giác cần đi tiểu khẩn cấp.
- Tiểu khó: Khó khăn trong việc bắt đầu tiểu tiện hoặc cảm giác tiểu không hết.
-
Dòng tiểu yếu
- Dòng tiểu yếu: Dòng nước tiểu có thể yếu và bị gián đoạn.
-
Tiểu không tự chủ
- Tiểu không tự chủ: Không thể kiểm soát tiểu tiện, dẫn đến sự rò rỉ nước tiểu.
-
Đau khi tiểu
- Đau và khó chịu: Có thể cảm thấy đau hoặc khó chịu khi đi tiểu.
-
Kích thích bàng quang
- Cảm giác căng thẳng: Cảm giác bàng quang luôn đầy và cần phải tiểu thường xuyên.
5. Biến chứng
-
Nhiễm trùng đường tiết niệu
- Nhiễm trùng: Sự tắc nghẽn trong đường tiểu có thể dẫn đến nhiễm trùng đường tiết niệu.
-
Sỏi bàng quang
- Sỏi bàng quang: Tắc nghẽn lâu dài có thể gây ra sự hình thành sỏi bàng quang.
-
Suy thận
- Suy thận: Tắc nghẽn đường tiểu có thể dẫn đến tổn thương thận và suy thận.
-
Giãn bàng quang
- Giãn bàng quang: Kéo dài tình trạng tắc nghẽn có thể dẫn đến giãn bàng quang và làm giảm khả năng bàng quang co bóp hiệu quả.
6. Chuẩn đoán
-
Khám lâm sàng
- Khám sức khỏe: Bác sĩ sẽ thực hiện khám bệnh lý và hỏi về các triệu chứng tiểu tiện.
-
Xét nghiệm máu
- Xét nghiệm PSA: Xét nghiệm nồng độ kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) để đánh giá sự hoạt động của tuyến tiền liệt. Mặc dù PSA không đặc hiệu cho u xơ tuyến tiền liệt, nó có thể giúp loại trừ ung thư tuyến tiền liệt.
-
Siêu âm
- Siêu âm tuyến tiền liệt: Để đánh giá kích thước của tuyến tiền liệt và sự ảnh hưởng của nó đối với bàng quang.
-
Urethrogram hoặc cystoscopy
- Cystoscopy: Sử dụng ống nội soi để kiểm tra bên trong niệu đạo và bàng quang.
-
Điện di dòng tiểu
- Dòng tiểu: Đo lường tốc độ và dòng tiểu để đánh giá mức độ tắc nghẽn.
7. Điều trị
-
Điều trị bảo tồn
- Thay đổi lối sống: Thay đổi chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt để giảm triệu chứng, chẳng hạn như giảm tiêu thụ caffeine và rượu.
- Thuốc: Sử dụng thuốc để làm giảm triệu chứng, chẳng hạn như thuốc giảm co thắt cơ trơn (alpha-blockers) hoặc thuốc giảm sản xuất DHT (5-alpha reductase inhibitors).
-
Điều trị xâm lấn
- Tiêm thuốc: Tiêm thuốc vào tuyến tiền liệt để giảm kích thước tuyến.
- Nội soi: Thực hiện các thủ thuật nội soi để loại bỏ mô tuyến tiền liệt gây tắc nghẽn.
-
Phẫu thuật
- Phẫu thuật mở: Trong trường hợp nặng, có thể cần phẫu thuật để loại bỏ phần mô tuyến tiền liệt gây tắc nghẽn.
- Phẫu thuật bằng laser: Sử dụng laser để làm giảm kích thước tuyến tiền liệt
8. Phòng tránh
- Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống cân bằng, tập thể dục đều đặn và tránh các thói quen không lành mạnh.
- Khám sức khỏe định kỳ: Thực hiện các kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và quản lý tình trạng.
- Uống đủ nước: Uống đủ nước để duy trì chức năng đường tiết niệu khỏe mạnh và tránh nhiễm trùng. Nếu bạn thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao hoặc gặp phải các triệu chứng của u xơ tuyến tiền liệt, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.