Dược Minh Đường

1. Định nghĩa

Viêm VA, hay còn gọi là viêm amidan vòm (adenoiditis), là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở amidan vòm, một cấu trúc lympho nằm ở phía trên của họng, ngay sau mũi. Amidan vòm (hay VA) là một phần của hệ thống miễn dịch và có vai trò quan trọng trong việc phòng chống nhiễm trùng, đặc biệt là ở trẻ em. Tuy nhiên, khi bị viêm, amidan vòm có thể gây ra các triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

Viêm VA là sự viêm nhiễm của amidan vòm, dẫn đến sưng, đau và có thể gây ra các vấn đề về đường hô hấp và tiêu hóa. Tình trạng này phổ biến nhất ở trẻ em, nhưng cũng có thể xảy ra ở người lớn.

2. Nguyên nhân

Nhiễm trùng do virus:
- Virus cúm: Có thể gây viêm VA.
- Virus cảm lạnh: Nhiều loại virus cảm lạnh có thể dẫn đến viêm VA.
Nhiễm trùng do vi khuẩn:
- Vi khuẩn Streptococcus: Có thể gây viêm VA, thường là do nhiễm trùng liên quan đến viêm họng liên cầu khuẩn.
- Vi khuẩn khác: Như Staphylococcus aureus và Haemophilus influenzae cũng có thể gây viêm VA.
Dị ứng:
- Dị ứng hô hấp: Các phản ứng dị ứng như viêm mũi dị ứng có thể gây viêm VA.
Tình trạng môi trường:
- Ô nhiễm không khí và khói thuốc lá: Có thể làm tăng nguy cơ viêm VA.

3. Đối tượng bệnh lý

Trẻ em: Viêm VA rất phổ biến ở trẻ em từ 3 đến 6 tuổi, khi amidan vòm đang phát triển mạnh.
Người lớn: Dù ít phổ biến hơn, người lớn cũng có thể bị viêm VA, thường là do nhiễm trùng tái phát hoặc mãn tính.

4. Triệu chứng

Sưng họng và đau họng: Cảm giác đau, khó chịu và sưng ở vùng họng.
Khó thở qua mũi: Do amidan vòm bị sưng, gây tắc nghẽn đường hô hấp trên.
Ngáy và ngưng thở khi ngủ: Sưng amidan vòm có thể gây ra ngáy và ngưng thở khi ngủ (apnea).
Sốt: Có thể kèm theo sốt nhẹ đến cao.
Chảy dịch mũi: Có thể có dịch nhầy hoặc mủ chảy từ mũi.
Ho: Thường là ho khan hoặc ho có đờm.
Hơi thở hôi: Có thể xuất hiện do nhiễm trùng.

5. Biến chứng

Ngưng thở khi ngủ: Sưng amidan vòm có thể gây tắc nghẽn đường hô hấp, dẫn đến ngưng thở khi ngủ.
Viêm tai giữa: Nhiễm trùng có thể lan từ amidan vòm đến tai giữa.
Nhiễm trùng lan rộng: Viêm VA nặng có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như áp xe quanh amidan hoặc viêm mô liên kết.

6. Chuẩn đoán

Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra họng và mũi để phát hiện dấu hiệu sưng và đỏ.
Nội soi mũi họng: Để quan sát tình trạng amidan vòm và xác định mức độ viêm.
X-quang hoặc CT scan: Để đánh giá tình trạng sưng và xác định các vấn đề cấu trúc.
Xét nghiệm dịch mũi họng: Để xác định nguyên nhân gây viêm (virus hay vi khuẩn).

7. Điều trị

Kháng sinh: Nếu viêm VA do vi khuẩn, bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh phù hợp.
Thuốc giảm đau và hạ sốt: Như paracetamol hoặc ibuprofen để giảm đau và hạ sốt.
Thuốc chống dị ứng: Nếu viêm VA do dị ứng, thuốc chống dị ứng có thể giúp giảm triệu chứng.
Rửa mũi: Sử dụng dung dịch muối sinh lý để làm sạch mũi và giảm triệu chứng tắc nghẽn.
Phẫu thuật: Trong trường hợp viêm VA mãn tính hoặc gây tắc nghẽn nghiêm trọng, bác sĩ có thể xem xét phẫu thuật cắt amidan vòm (adenoidectomy).

8. Phòng tránh

Vệ sinh tay: Rửa tay thường xuyên để giảm nguy cơ nhiễm trùng.
Tránh tiếp xúc với người bị bệnh: Giữ khoảng cách với người có triệu chứng cảm lạnh hoặc nhiễm trùng.
Duy trì môi trường sạch sẽ: Giảm ô nhiễm không khí và tránh khói thuốc lá để bảo vệ đường hô hấp.

Viêm VA có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được điều trị kịp thời. Nếu bạn hoặc con bạn có triệu chứng nghi ngờ viêm VA, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.